با نام و یاد خدا و برای خدا.
پندار نیک + گفتار نیک + کردار نیک = زندگی نیک.
کنترل پروژه؛مهندسی ارزش قسمت سوّم؛
به طوریکه از تعریف مهندسی ارزش مشخّص می شود به تمام مراحل و شئونات زندگی مربوط می گردد، و بیشتر هم در اجرای کارها از قبیل تولید و اجرای کارهای عمرانی مطرح می باشد، ولی طرح آن به حالت فعلی از سال ۱۹۴۷ در کارخانه جنرال مکانیک آمریکا تدوین و به اجرا در آمده است، که بعداً به ارگان ها و کشور های دیگر توسعه یافته است. در این برنامه که در باره مهندسی ارزش بحث می کنیم، می خواهیم بحث در رابطه با اجرای کارهای عمرانی باشد.
مهندسی ارزش را در چند مرحله زمانی مختلف بر رسی می کنیم؛ ۱ – زمان پیدایش ایده اجرای یک پروژه، ۲ – زمان طرّاحی، ۳ – زمان شروع، ۴ – زمان اجرا با کنترل پروژه.
۱ – مهندسی ارزش در زمان پیدایش ایده اجرای یک پروژه؛
وقتی ایده اجرای یک پروژه مطرح می گردد، مسلّماً و قطعاً روی این ایده مطالعه و بر رسی می شود؛ علل و دلایل آن ایده طرح شده و ارزش یابی می شود، و ارزش های طرح، تجزیه و تحلیل می گردد. یعنی مشخّص می شود که خود ارزش اجرای این طرح چه خصوصیّات و منافعی دارد، آیا درداخل این منافع ضرر هائی هم وجود دارد یا نه؟ شاید به نظر برسد که این مطالب با تعریف های مهندسی ارزش متفاوت می باشد، ولی در اصل می توان گفت که این هم به نوعی مهندسی ارزش می باشد، برای اینکه هر طرحی در هر مرحله از مسیر خودش نیاز به مطالعه و بر رسی و اصلاح مسیر دارد، و بایستی مراحل بحرانی هر طرح در تمام موارد بر رسی و شناسائی شده و راه حل هائی در نظر گرفته شود.
قائدتاً هر طرحی بایستی اهداف مشخّصی داشته باشد، و آن هدف ها ارزش یابی شده و ارزش ها تجزیه و تحلیل گردد، و نزدیک ترین راه با کم ترین هزینه و بالا ترین کیفیّت، برای رسیدن به آن هدف، یا ارزش مشخّص و انتخاب شود.
در اینجا به نظر می رسد که در رابطه با کلمه ارزش در مهندسی ارزش، کنکاشی به عمل آمده و خود کلمه ارزش بیشتر شناخته شود، چون کلمه ارزش در این بحث مفهوم گسترده تری پیدا می کند، و این کلمه ( ارزش ) با گستردگی خودش مهندسی می گردد. محتوای کلمه ارزش یعنی کلیّه خوبی ها و منافعی که وجود دارد. مهندسی ارزش یعنی پویائی و ابتکار و یافتن نزدیک ترین، کم هزینه ترین و پر کیفیّت ترین راه رسیدن به آن ارزش، برای رسیدن به این مطلب تعیین هدف و مسیر رسیدن به آن هدف خیلی مهم می باشد، مهندسی ارزش مسیر رسیدن به هدف را بر رسی و تحلیل می نماید.
جامعه ما بعد از انقلاب در مورد اجرای پروژه ها هم بطور انقلابی عمل کرد، یعنی وقتی اجرای یک طرح مطرح می شد، بلا فاصله آن طرح پیاده می شد، و بدون اینکه روی آن طرح مطالعاتی انجام شود. برای اینکه جامعه انقلابی حوصله بر رسی و فکر کردن را نداشت، و می خواست هر چه زود تر به هدف برسد، در نتیجه تصمیم گرفته می شد و عمل می گردید، و این حالت در تمام مراحل زندگی اجرا می شد، که به تدریج همین روش عادت جامعه شد، در صورتیکه مطالعه، بر رسی، برنامه ریزی وکنترل دقیق بایستی جزو برنامه بوده باشد.
برای فهم و روشن شدن مطالب بهتر است مثال های زنده مطرح گردد، تا موضوع روشن تر گردد، به طور مثال در همین برنامه آموزش گام به گام متره برآورد، نیّت من شروع و آموزش دادن متره بر آورد بود، در این مورد بدون اینکه زمانی را صرف مطالعه و برنامه ریزی بنمایم، بلا فاصله شروع به انجام دادن آن کردم، و برای شروع آموزش به جای اینکه خوب فکر کرده و یک نقشه ساختمان طراّحی شده و مرتّبی را انتخاب کرده و بر مبنای آن آموزش را شروع می کردم، بلا فاصله نقشه یک ساختمان یک طبقه ویک اطاقه را طرح کرده و گوشه ای از پی ساختمان را نشان داده و طرز متره کردن پی را شرح دادم، و به ترتیبی که پیش می رفتم نقشه ساختمان را تکمیل می کردم، در نتیجه پی سازی را هم به صورت ساده ای مطرح کردم، و به همین ترتیب پیش می رفتیم، از آنجائیکه من طرح یک ساختمان درست حسابی را انجام نداده بودم، در نتیجه در عمل با اشکالات زیادی مواجه می شدم، و به قول معروف بعضی وقت ها از کجا آباد سر در می آوردم، در صورتیکه اگر از همان ابتدا با کمی حوصله یک ساختمان کامل و منطقی را طراحی کرده و نقشه اش را آماده می کردم و بر اساس آن پیش می رفتم مسلّماً نتیجه خیلی بهتری حاصل می شد، با توجّه به اینکه جبران اشتباهات هم هزینه بر هست، وهم زمان را طولانی می نماید.
به طور کلّی اکثر پروژه هائی که بدون ارزش یابی هدف و بدون تحلیل ارزش شروع و اجرا می شوند اغلب با ناکامی مواجه می شوند و ای بسا طرح های زیادی که اجرای آنها سالها به طول می انجامد، و با هزینه سرسام آوری که روی آنها انجام می شود، در نهایت هم به نتیجه خوبی نمی رسد. پس با این ترتیب بهتر است که هر ایده ای که مطرح می شود در همان مراحل اولیّه، مطالعه و مهندسی ارزش بشود.
با توجّه به اینکه موضوع مهندسی ارزش فوق العاده مهم و گسترده می باشد، و نیاز به حوصله بیشتری دارد، لذا مطالب را حتّی المقدور کوتاه تر مطرح می نمایم، در نتیجه در هر مقاله فقط یک مورد را بر رسی می کنم، در مقاله بعدی در رابطه با مهندسی ارزش در زمان طراّحی بحث خواهم کرد، انشاءالله.
1 comment for “کنترل پروژه؛ممهندسی ارزش قسمت سوّم آموزش گام به گام متره بر آورد، گام ۱۲۶ ( ۹۰ N”